| Archief Willemsfonds Brussel en voorsteden (archief nr. 162) |
| Periode | 1875-1975 |
| Omvang en medium | 0,5 m |
| Archiefvormer | Willemsfonds Brussel en voorsteden (11.10.1873 - [...])
Lees meer| Soort entiteit | Organisatie | | Geautoriseerde naam | Willemsfonds Brussel en voorsteden | | Bestaansperiode | 11.10.1873 - [...] | | Geschiedenis | Lokale afdeling van het Willemsfonds in Brussel en haar voorsteden, opgericht op 11 oktober 1873.
In de jaren 1860-1870 beseften de flaminganten dat ze er met letterkundige en taalkundige acties alleen niet zouden geraken. Daarom besloten ze de politiek erbij te betrekken. In deze periode van politisering werd de Brusselse afdeling van het Willemsfonds gesticht. Vóór de eigenlijke oprichting waren er al verschillende Brusselaars lid van het Willemsfonds te Gent. Op 11 oktober 1873 werd de Brusselse afdeling opgericht door de letterkundigen Emanuel Hiel en Hippoliet Bauduin. Uit de ledenlijst blijkt dat alle actieve flaminganten uit Brussel er deel van uit maakten, zowel de katholiek-georiënteerden, als de liberalen van de groep rond Julius Hoste. Hier was dus sprake van een pluralistische vereniging. In het laatste kwart van de 19de eeuw haalde de liberale groep echter de bovenhand op de katholiek-georiënteerden en werd het Willemsfonds Brussel een liberaalgezinde vereniging.
Meer nog dan de andere Willemsfondsafdelingen in Vlaanderen was de Brusselse afdeling Vlaamsgezind en dit als reactie op de toenemende verfransing in de hoofdstad. Vooral de bevordering van het Nederlandstalig onderwijs was een belangrijk punt voor het Brusselse Willemsfonds, met als uiteindelijk doel de bestrijding van de verfransing.
Vanaf 1875 was Julius Hoste voorzitter van het Brusselse Willemsfonds. De activiteiten van de afdeling waren vooral van culturele aard. Meestal betrof het voordrachten, soms met muziekuitvoeringen eraan gekoppeld. De onderwerpen waren van culturele aard, met af en toe een politieke achtergrond. In 1877 werd er ook een bibliotheek opgericht. Het Brusselse Willemsfonds kende in 1878 een plotse bloei door de aantreding van een liberale regering. De schoolstrijd had de liberale partij echter verdeeld in een klerikale en een antiklerikale strekking. Het Brusselse Willemsfonds schaarde zich achter de antiklerikalen. Hun ledenaantal steeg in die periode van 176 tot meer dan 800. Ook de financiële middelen namen hierdoor toe: de voordrachten werden uitgebreid over de verschillende gemeenten van de Brusselse omgeving en er kwamen acht lokale afdelingen tot stand. Ook de bibliotheek bloeide op: in 1883 waren er in Brussel reeds vijf bibliotheken van het Willemsfonds. Het onderwijs van het Willemsfonds werd eveneens uitgebreid en door de koorafdeling werden talrijke feesten en huldigingen georganiseerd. Om hun leden hiervan op de hoogte te houden bracht het Willemsfonds Brussel ook nog een maandblad uit.
Na de katholieke overwinning in 1884 ging het bergaf met het Brusselse Willemsfonds. Financiële problemen staken de kop op en het ledenaantal nam af. In 1890 had men met moeite nog 215 leden. De werking ging er eveneens sterk op achteruit en alsof dit alles nog niet genoeg was, ontstond er ook een conflict binnen de liberale Brusselse familie én binnen het Brusselse Willemsfonds. Het voorzitterschap van Julius Hoste werd immers aangevochten. In 1891 verloor hij het voorzitterschap aan Arnold Goffin, een radicalere flamingant, die meer aandacht wenste te schenken aan de sociale problematiek. Twee jaar later verdween Hoste zelfs volledig uit het bestuur. Na de dood van Goffin in 1898 werd Hoste echter opnieuw voorzitter. Het Brusselse Willemsfonds herstelde zich traag en legde zich toe op de bibliotheken, het onderwijs, de voordrachten en de taalproblematiek. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden alle activiteiten behalve de bibliotheek opgeschort. In 1921 liet Julius Hoste het voorzitterschap over aan Emile De Veen en werd hijzelf erevoorzitter van de Brusselse afdeling. |
|
| Bereik en inhoud | Het archief bestaat vnl. uit de statuten, werkingsverslagen (1918-1971) en stukken m.b.t. de bibliotheekwerking (o.a. werkingsverslagen, aanwinstenlijst, catalogi en kasboek). |
| Toegangen | Inventaris beschikbaar (archief raadpleegbaar met voorwaarden/beperkingen) |
| Ordening | Standaardschema verenigingsarchief, zie de inventaris. |
| Voorwaarden voor raadpleging | Het archief is raadpleegbaar mits ondertekening van een onderzoekscontract. Lees onze disclaimer raadpleging van archieven. |
| Voorwaarden voor reproductie | Standaardvoorwaarden, zie het leeszaalreglement. |
| Taal en schrift | Nederlands / Standaardschrift |
| Fysieke kenmerken en technische vereisten | Papier / Geen |
| Verwerving | Geschonken door het Willemsfonds in 1982. |
| Selectie | Geen selecties uitgevoerd. |
| Beelddocumenten | Affiche (9)
Foto (6)
Object (3) |
| Persistente url: | https://n2t.net/ark:/55068/LAG_1251885 |
