| Archief Société Callier (Gent) (archief nr. 38) |
| Periode | 1868-1973 |
| Omvang en medium | 1,13 m |
| Archiefvormer | Société Callier (Gent) (1868 - 19.2.2001)
Lees meer| Soort entiteit | Organisatie | | Geautoriseerde naam | Société Callier (Gent) | | Bestaansperiode | 1868 - 19.2.2001 | | Geschiedenis | De Société Callier werd opgericht in 1868 om het werk van de liberale Gentse hoogleraar François Laurent (1810-1887) te ondersteunen. Laurent was sterk sociaal bewogen en ontplooide tal van activiteiten op het vlak van onderwijs en volksopvoeding, gericht op de zedelijke en materiële verheffing van de arbeider, vooral van de jongeren. Daartoe richtte hij verschillende werkliedengenootschappen op, de “Laurentkringen”, waarin de arbeiders konden samenkomen en zich toeleggen op vorming, toneel, sport en gezonde ontspanning. Tegelijk werd hen spaarzaamheid bijgebracht en werd er geijverd voor een zedelijke heropvoeding. Zo werden ze natuurlijk ook weggehouden van de klerikale en socialistische initiatieven.
De belangrijkste van deze Laurentkringen waren Vrijheidsliefde (1868), Nut en Vermaak (1874), Geluk in ’t Werk (1880) en Werken en Leeren (1885). Voor de financiering van deze kringen stichtte Laurent de Société Callier, een caritatief genootschap van leden uit de liberale Gentse kapitaalkrachtige burgerij. De Société Callier organiseerde zelf geen activiteiten maar beheerde enkel een fonds dat door bijdragen van de leden werd bijeengebracht. Met dit fonds werd het spaarwezen gestimuleerd en stond men in voor de huisvesting van de werkmanskringen. Naast de Société Callier bestond tot 1890 ook L’Avenir, een genootschap met een gelijkaardig doel. Sindsdien was de Société Callier het
enige Gentse liberale genootschap dat, in de geest van Laurent, voor de lotsverbetering van de arbeidersbevolking ijverde.
Aanvankelijk ondersteunde de Société Callier enkele tientallen kringen maar na de Eerste Wereldoorlog bleven enkel de vier hoger genoemde kringen over, die nu structureel gesubsidieerd werden. In 1925 werd de Société een vzw. De Société bemoeide zich inmiddels ook met de interne werking van de kringen, zoals bv. de omstreden benoeming van Luc Vande Putte tot voorzitter van Geluk in ’t Werk. Op een vrij dictatoriale manier drukte de Société Callier haar keuze door, wat uiteindelijk leidde tot het ontslag van een aantal leden.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam het opnieuw tot een ernstig conflict met Geluk in ’t Werk, die nog als enige kring overbleef. De Société had financiële steun toegezegd voor de heropbouw van de door oorlogsschade getroffen lokalen maar toen bleek dat de kosten voor de verbouwingswerken ongeveer het dubbele bedroegen van het vooropgestelde budget, kwam het tot een langdurig conflict tussen beide genootschappen. Pas in 1955, na een aantal juridische bemiddelingspogingen, keerde de rust terug. Dat nam niet weg dat, als gevolg van deze dure werken, de Société Callier nog lang geconfronteerd werd met schuldeisers en afbetalingsplannen. In 1969 werd Geluk in ’t Werk omgevormd tot het semiprofessioneel Teater Arena dat gedurende een aantal jaren een relatief grote bekendheid zou verwerven. De Société had hiermee geen reden van bestaan meer en had eigenlijk zichzelf overleefd. Toch zou ze nog dertig jaar blijven bestaan. Pas in 1998 werd er overgegaan tot vereffening en liquidatie van de goederen, wat uiteindelijk leidde tot de ontbinding van de Société Callier op 19 februari 2001. |
|
| Bereik en inhoud | Aangezien de Société een genootschap was dat zelf geen activiteiten ontplooide, maar enkel fondsen beheerde ten voordele van de Laurentkringen, bevat het bestand vooral financiële stukken met daarnaast de statuten, notulen en briefwisseling.
Thematisch interessant zijn de bestanddelen van de afzonderlijke Laurentkringen (“Nut en Vermaak”, “Werken en Leeren”, “Vrijheidsliefde” en “Geluk in ’t Werk”) die bewaard zijn in dit archief. De briefwisseling van deze kringen met de Société en enkele grotere dossiers in het bestanddeel van “Geluk in ’t Werk” zijn de moeite waard om te bestuderen in het licht van een studie over het sociaal-cultureel werk van de Laurentkringen en, in bredere zin, over het "sociaal-liberalisme" vanaf het einde van de negentiende eeuw. |
| Toegangen | Inventaris beschikbaar (archief raadpleegbaar met voorwaarden/beperkingen) |
| Ordening | Standaardschema verenigingsarchief, zie de inventaris. |
| Voorwaarden voor raadpleging | Het archief is raadpleegbaar mits ondertekening van een onderzoekscontract. Lees onze disclaimer raadpleging van archieven. |
| Voorwaarden voor reproductie | Standaardvoorwaarden, zie het leeszaalreglement. |
| Taal en schrift | Frans / Standaardschrift |
| Fysieke kenmerken en technische vereisten | Papier / Geen |
| Verwerving | Geschonken door notaris H. De Groo in 1996 (zoon van notaris M. de Groo, die de laatste secretaris van Société Callier was). |
| Selectie | Geen selecties uitgevoerd. |
| Beelddocumenten | Kaarten en plannen (5)
Video (16) |
| Persistente url | https://hdl.handle.net/21.12117/1251773 |
